Το βιβλίο του Μιχάλη Διακομιχάλη «Αιτίες φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής στην Ελλάδα» είναι δόκιμο και επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε. Δόκιμο γιατί προσπαθεί να καταγράψει το πλέγμα των κοινωνικών, οικονομικών και διοικητικών πρακτικών που συνθέτουν και αναπαράγουν το πρόβλημα της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα. Επίκαιρο γιατί καταδεικνύει την αδήριτη ανάγκη για μια άλλη αντίληψη και πολιτική που θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για μια τιμιότερη, δικαιότερη και κυρίως δημιουργικότερη σχέση μεταξύ πολιτείας και κοινωνίας στο ζωτικό αυτό θέμα.

Τα αίτια της φοροδιαφυγής, όπως καταδεικνύει το βιβλίο, είναι πολλά, σύνθετα και διαχρονικά. Το πρόβλημα της φοροδιαφυγής είναι πολιτικό, πολιτισμικό, οικονομικό και κοινωνικό και για αυτό δύσκολο να αντιμετωπισθεί αποκλειστικά με διοικητικές και νομικές πρακτικές. Είναι επίσης άκρως επιζήμιο να αντιμετωπίζεται περιστασιακά και αποσπασματικά υπό το βάρος ταμειακών πιέσεων και ευκαιριακών οικονομικών πολιτικών, όπως τόσο συχνά γίνεται στη χώρα μας. Επί αυτών των ζωτικών θεμάτων το βιβλίο του Μιχάλη Διακομιχάλη αποτελεί μικρή μεν αλλά ουσιαστική εθνική συνεισφορά. Το σύγγραμμα ανοίγεται στην διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία και προσφέρει συνάμα άφθονο εμπειρικό υλικό από 26 Νομαρχίες ή Περιφερειακές Ενότητες του Ελληνικού κράτους και τρεις κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες (επιχειρηματίες, λογιστές, εφοριακοί). Τα συμπεράσματα είναι αποκαλυπτικά και ενίοτε συγκλονιστικά, καταδεικνύοντας την ανάγκη μιας άλλης αντίληψης και πρακτικής στο ζωτικό αυτό θέμα που, με τη σειρά τους, προϋποθέτουν κοινωνική συζήτηση και, κυρίως, συμμετοχή κοινωνικών ομάδων και επαγγελματιών στην διαμόρφωση μιας άλλης φορολογικής πολιτικής και κουλτούρας.

Η ενδελεχής, ποιοτική μελέτη θεσμών και οργανισμών, ικανή να καταγράψει το πλέγμα των λεπτομερειών που συνθέτουν το φορολογικό πρόβλημα χωρίς ιδεολογικές αγκυλώσεις, θα μπορούσε να συνεισφέρει σημαντικά στην σταδιακή βελτίωση των φορολογικών επιδόσεων και, γιατί όχι, στην εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης που συνήθως συνδέεται με την αίσθηση της διαφάνειας και γνώσης. Ο Μιχάλης Διακομιχάλης έκανε ένα σημαντικό βήμα. Μακάρι να ακολουθήσουν και άλλα.

Από το προλογικό σημείωμα