Η συγκεκριμένη εργασία αποσκοπεί στη μελέτη των μεταβολών στην εκτίμηση των συστατικών του ελεγκτικού κινδύνου, καθώς και στην εκτέλεση συγκεκριμένων ελεγκτικών διαδικασιών, ως προς τη μεταβολή του επιχειρηματικού κινδύνου, στο πλαίσιο της έκφρασης γνώμης ελέγχου επί των οικονομικών καταστάσεων από τους ανεξάρτητους ελεγκτές.

Τα αποτελέσματα της έρευνας καταλήγουν στη διαπίστωση σημαντικής επίπτωσης των μεταβολών του επιχειρηματικού κινδύνου επί της εκτίμησης του κινδύνου ουσιώδους λάθους, σε επίπεδο συνόλου των οικονομικών καταστάσεων. Η επίπτωση αυτή διαπιστώνεται επίσης και στην εκτίμηση του κινδύνου ουσιώδους λάθους σε επίπεδο ισχυρισμών διοίκησης και λογαριασμών, όταν ο κίνδυνος αυτός αναλύεται σε δύο επιμέρους κινδύνους, τον εγγενή κίνδυνο και τον κίνδυνο των εσωτερικών δικλείδων ασφαλείας.

Επιπλέον, από την εμπειρική έρευνα προέκυψε ότι στην περίπτωση της Ελλάδας, ο εγγενής κίνδυνος και ο κίνδυνος των εσωτερικών δικλείδων ασφαλείας, σε επίπεδο ισχυρισμών διοίκησης και λογαριασμών, δεν εκτιμώνται από τους ελεγκτές ως δύο ανεξάρτητες μεταβλητές του μοντέλου του ελεγκτικού κινδύνου.

Τέλος, οι μεταβολές στην εκτίμηση του κινδύνου ουσιώδους λάθους, λόγω της μεταβολής του επιχειρηματικού κινδύνου, τόσο σε επίπεδο συνόλου οικονομικώ καταστάσεων, όσο και σε επίπεδο ισχυρισμών διοίκησης και λογαριασμών, είχαν σημαντική επίπτωση στην ένταση εκτέλεσης του ελεγκτικού έργου, καθώς και στην εφαρμογή ορισμένων ελεγκτικών διαδικασιών επί συγκεκριμένων ισχυρισμών διοίκησης, επίσης για συγκεκριμένους λογαριασμούς.

Γενικά, μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, δεν μπορεί να υποστηριχθεί σε καμία περίπτωση η ανεξάρτητη εκτίμηση των μεταβλητών του μοντέλου του ελεγκτικού κινδύνου, όσον αφορά τους ελέγχους των οικονομικών καταστάσεων εμποροβιομηχανικών εταιρειών στην Ελλάδα κατά την υπό εξέταση περίοδο.

Ο Σταμάτης Δρίτσας είναι Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής, μέλος του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών Ελλάδος, και μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου.  Επίσης, είναι μέλος σε επαγγελματικά ινστιτούτα πιστοποιημένων λογιστών στην Αγγλία και την Αυστραλία και μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Λογιστών. Πτυχιούχος του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Πειραιά. Διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτωρ του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου, στο οποίο έχει ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές με ειδίκευση στη φορολογία και την ελεγκτική, καθώς και τη μεταδιδακτορική του έρευνα. Διδάσκει λογιστική και ελεγκτική του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, εταιρική διακυβέρνηση και θέματα κατάρτισης και ελέγχου αναφορών βιωσιμότητας σε μεταπτυχιακά προγράμματα στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και το ΕΚΠΑ, στο οποίο είναι και ακαδημαϊκός υπεύθυνος σε προγράμματα διά βίου μάθησης. Έχει συγγραφικό έργο στο δίκαιο της λογιστικής, τις χρηματοοικονομικές και μη χρηματοοικονομικές αναφορές και τον έλεγχο των χρηματοοικονομικών καταστάσεων.

Η έρευνα επικεντρώνεται σε ένα ιδιαίτερα επίκαιρο και σημαντικό πεδίο της Ελεγκτικής, αυτό της εφαρμογής των πιθανοτήτων στην εκτίμηση και διαχείριση του ελεγκτικού κινδύνου. Ο συγγραφέας, με βαθιά γνώση και κατανόηση του αντικειμένου, επιτυγχάνει να συνδυάσει με μοναδικό τρόπο τη θεωρητική προσέγγιση με την πρακτική εφαρμογή, προσφέροντας στον αναγνώστη ένα πολύτιμο εργαλείο για την κατανόηση και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων που παρουσιάζονται στην σύγχρονη Ελεγκτική.

Η εισαγωγή και ανάλυση των πιθανοθεωρητικών μοντέλων, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση μιας μεγάλης κλίμακας έρευνας πεδίου στον πληθυσμό των ορκωτών ελεγκτών και η ενδεδειγμένη μη παραμετρική ανάλυση δεδομένων που ακολουθεί σε συνδυασμό με την στιβαρή θεωρητική βάση των Διεθνών Προτύπων Ελέγχου, καθιστούν το βιβλίο ένα πολύτιμο εργαλείο για τους επαγγελματίες ελεγκτές και ακαδημαϊκούς ερευνητές. Ο συγγραφέας, δουλεύοντας με αναλυτικό και συστηματικό τρόπο, αναδεικνύει με σαφήνεια τη σημασία των πιθανοτήτων για την εκτίμηση του ελεγκτικού κινδύνου, τον σχεδιασμό των ελεγκτικών διαδικασιών και τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων.

Γιώργος Πετράκος

Καθηγητής, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Γενικός Διευθυντής ΙΤΕΠ